Διάλογος για την παιδεία

Σε χώρες με προχωρημένο πολιτικό σύστημα υπάρχουν θεσμοί διαλόγου που λειτουργούν καλολαδωμένα. Όλοι οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν εκ των προτέρων την ατζέντα του διαλόγου, τις προϋποθέσεις, το χρονοδιάγραμμα και τους στόχους. Όπως είναι ευνόητο, τα αποτελέσματα τέτοιων διαδικασιών είναι μακρόπνοα και τυγχάνουν σεβασμού από όλους. Δεν υπάρχουν, λοιπόν, αγεφύρωτες συγκρούσεις στις χώρες αυτές; Δεν υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι; Δεν υπάρχουν θύματα και θύτες; Ασφαλώς και υπάρχουν! Όμως η κουλτούρα της συναίνεσης είναι εμπεδωμένη βαθειά μέσα στις κοινωνίες τους. Κάθε σύγκρουση έχει τουλάχιστον ένα δυνατό και τουλάχιστον έναν αδύναμο εταίρο. Στις χώρες αυτές, λοιπόν, ο δυνατός εταίρος έχει συνήθως την ευφυΐα και τα περιθώρια να επιβάλλει την κεντρική θέση του δια του διαλόγου, των συναινετικών διαδικασιών, των περιφερειακών συμβιβασμών προκειμένου να επιβληθεί ο πυρήνας της ισχυρής θέσης. Οι αδύναμοι εταίροι υφίστανται το αναπόφευκτο, έχοντας διασφαλίσει κάποια ανταλλάγματα, απεμπολώντας τη δυνατότητα να αντιμάχονται τις αποφάσεις που συνυπογράφουν. Έτσι, η κοινωνία πορεύεται ειρηνικά και αποτελεσματικά προς το επόμενο φούντωμα της σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία θα αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο, ώσπου κάποτε να γίνει τόσο εκρηκτική που να μην αντιμετωπίζεται με διαλόγους. Σε αυτές τις χώρες, όταν ο διάλογος καταρρέει συμβαίνουν σημαντικές ανακατατάξεις στην κοινωνία, που φέρουν τη σφραγίδα αυτών που τον αρνούνται - επαναστάσεις αν αρνούνται το διάλογο οι κάτω, δικτατορίες αν αρνούνται οι πάνω. Αντίθετα από άλλες χώρες, όπου, είτε με είτε χωρίς διάλογο, τα αποτελέσματα είναι συνήθως τα ίδια. Δηλαδή τίποτα.
Εδώ, στη βαλκανική γωνιά μας, τα πράγματα δε γίνονται έτσι. Οι διάλογοι είναι συνήθως άθλιες απομιμήσεις των ευρωπαϊκών παραδειγμάτων, πολλές φορές χωρίς καν να τηρούνται τα προσχήματα. Δεν υπάρχει ατζέντα, πλαίσιο, δεσμεύσεις, στόχοι χρονοδιαγράμματα. Κι αν υπάρχουν, δεν τηρούνται. Συνηθέστατα δε γίνεται καν διάλογος, αφού οι κυριότεροι εταίροι του δεν προσέρχονται ή αποχωρούν με τυμπανοκρουσίες. Έτσι, οι ρυθμίσεις των κυβερνήσεων δε φέρουν τη σφραγίδα της συναίνεσης, τα όποια μέτρα συναντούν τις ακώλυτες αντιδράσεις των διαφωνούντων και των θιγόμενων, και δε μένει παρά ο επόμενος υπουργός να επιχειρήσει να ξαναφέρει το θέμα σε "διάλογο" για να επαναληφθεί ο κύκλος της αναποτελεσματικότητας.
Κατά μία έννοια, είναι καλύτερα έτσι. Είναι τιμιότερο να καταγγέλλει κανείς το "διάλογο", αν κρίνει ότι δεν εκπληρώνει τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις, παρά να συμμετέχει σε αυτόν για μικροπολιτικές σκοπιμότητες, προκειμένου να μη χρεωθεί το ναυάγιο ή την άθλια έκβασή του. Είναι προτιμότερο να παίρνει μια κυβέρνηση τις αποφάσεις της, να διαλέγει με ποιους θα πάει και ποιους θ' αφήσει, αντί να ρίχνει στάχτη στα μάτια του κόσμου επιδιώκοντας υποτιθέμενη συναίνεση.
Αν επιμένουμε στο διάλογο, τότε θα πρέπει να απαντήσουμε σε ένα βασικό ερώτημα, πριν προχωρήσουμε. Υπάρχουν ισότιμοι συνομιλητές σε αυτόν, οι περίφημοι κοινωνικοί εταίροι; Κι αν όχι, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, πώς θα εξασφαλίσουμε ότι οι αδύναμοι εταίροι δε θα συρθούν σε μία συμφωνία που θα αναπαράγει την αδυναμία τους, φέροντας αυτή τη φορά τη σφραγίδα της συναίνεσής τους;
Στο θέμα της παιδείας υπάρχουν πολλοί εταίροι και δεν είναι καθόλου ισοδύναμοι. Αν τους χωρίσουμε σε κατηγορίες, είναι οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι μαθητές και οι φοιτητές που ανήκουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, εκείνοι που ανήκουν στα κατώτερα, οι επιχειρηματίες που περιμένουν από το εκπαιδευτικό σύστημα να τους παράσχει κατάλληλα εκπαιδευμένους και "προσαρμοσμένους" εργαζόμενους, αλλά και να αλώσουν το χώρο της παιδείας ως προσοδοφόρο αγορά, το κράτος που επίσης θέλει να στελεχώσει το μηχανισμό του, αλλά και υποχρεούται να παράσχει εκπαιδευτικές υπηρεσίες, το πολιτικό προσωπικό (κόμματα και συνδικαλιστές). Από το διαχωρισμό αυτό καταλαβαίνει κανείς ότι ο αδύναμος κρίκος είναι εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας (μαθητές, φοιτητές, γονείς, εκπαιδευτικοί) που παλεύουν καθημερινά για την επιβίωσή τους. Γι' αυτούς, το θέμα της παιδείας ξεπερνά το επίδικο της μόρφωσης, της ανάπτυξης της προσωπικότητας, κλπ. Μετατρέπεται σε θέμα αξιοπρεπούς διαβίωσης. Επιβίωσης, σε ορισμένες περιπτώσεις.
Όπως είναι σήμερα η εκπαίδευση σε όλον τον κόσμο, ο κύριος ρόλος της είναι κατανεμητικός. Ανεξάρτητα από το πόσο καλά ή κακά γίνονται τα μαθήματα στα σχολεία και στις σχολές, στο τέλος ο μαθητής/σπουδαστής θα πάρει ένα χαρτί με ένα τίτλο και ένα βαθμό απάνω του. Όσο καλές ή κακές και να είναι οι πραγματικές γνώσεις που αντιπροσωπεύει αυτό το χαρτί, ο βασικός του ρόλος είναι να διοχετεύσει τον κάτοχό του προς μία θέση στην παραγωγή ή εκτός αυτής. Όσο καλή ή κακή και αν είναι η εκπαίδευση, τα συστήματα εισαγωγής, οι εξετάσεις κλπ, στο τέλος της ημέρας κάποιοι θα πάνε στις "καλές" θέσεις εργασίας, κάποιοι (οι περισσότεροι) στην εργασιακή κόλαση του ανύπαρκτου οκταώρου και των μισθών πείνας, και κάποιοι (πάρα πολλοί) στο βούρκο της ανεργίας και της μαύρης εργασίας. Και όλα αυτά θα γίνουν με κύριο άξονα το "χαρτί". Αν είναι "καλό", οι ευκαιρίες θα είναι πολλές. Αν είναι "κακό", λίγες.
Ας μη έχουμε την αυταπάτη ότι μπορούμε να έχουμε πολύ φαεινές ιδέες στην εκπαίδευση. Δεν είναι όλα θέμα παιδείας, όπως διατείνεται η διαφημιστική καμπάνια του ΥΠΕΠΘ. Ακόμα και παραδεισένια να είναι η εκπαίδευσή μας, ο τελικός ρόλος της θα είναι να κατανέμει τους μαθητές στην παραγωγή. Αυτό το κατανοούν ασυναίσθητα και οι μαθητές και οι γονείς, γι' αυτό και θα πηγαίνουν στα φροντιστήρια ακόμη κι αν εμείς γίνουμε οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί και τα σχολεία μας τα καλύτερα του κόσμου. Όσο υπάρχει ανεργία και εργασιακή κόλαση, οι μαθητές θα διαγκωνίζονται με κάθε τρόπο και τίποτε δε θα τους φτάνει. Αν τα σχολεία είναι κακά, θα πηγαίνουν σε φροντιστήρια για το στοιχειώδες. Αν είναι καλά, πάλι στα φροντιστήρια για το κάτι παραπάνω. Είναι όλα θέμα κοινωνίας.
Ένας διάλογος για την Παιδεία, λοιπόν, δε μπορεί να γίνει για το πλέον σημαντικό επίδικο που επικαλούνται οι ιδεολογικοί και πολιτικοί ταγοί μας, τη δια της μόρφωσης ανάπλαση της κοινωνίας, αλλά μόνο για σημαντικά ενίοτε, αλλά περιφερειακά ως προς το κύριο θέματα, όπως το αν θα παρέχεται σύγχρονη γνώση ή πεπαλαιωμένη, αν στα πανεπιστήμια θα μπαίνουν κυρίως οι πλούσιοι ή και μερικοί φτωχοί, κλπ. Για να μιλήσουμε για το κύριο ζητούμενο, δεν πρέπει να αρχίσουμε με διάλογο για την Παιδεία, αλλά με διάλογο για την κοινωνία. Αλλά αυτό δεν είναι στην ατζέντα.
Κατά τη γνώμη μου, ο μόνος διάλογος που θα είχε νόημα σε αυτήν τη φάση θα πρέπει να εστιαστεί γύρω από τη διαμόρφωση ενός σχολείου που να αμβλύνει τους κοινωνικούς φραγμούς στη μόρφωση. Ένα σχολείο που θα ενισχύει οικονομικά τους ασθενέστερους μαθητές ώστε να μην το εγκαταλείπουν για να εργαστούν, θα παρέχει μορφωτικές διεξόδους σε παιδιά με διαφορετικές δυνατότητες και κλίσεις, δε θα διαχωρίζει τους μαθητές σε ήρα και στάρι με διπλό δίκτυο σχολείων (τεχνικό-γενικό, καλά-κακά σχολεία), θα παρέχει τεχνολογικές και ακαδημαϊκές γνώσεις σε όλους τους μαθητές από μικρή ηλικία, και θα παρέχει ενιαίο απολυτήριο με ενιαία εργασιακά δικαιώματα. Και μετά, μια τριτοβάθμια εκπαίδευση με ελεύθερη πρόσβαση, όπου τα πτυχία θα καταλήγουν σε μεγάλες ομάδες ενιαίων εργασιακών δικαιωμάτων. Ας τολμήσουμε να αναδείξουμε το αδιέξοδο του κατανεμητικού ρόλου της εκπαίδευσης!
Τέτοιο διάλογο η κυβέρνηση της ΝΔ δεν πρόκειται να κάνει. Ούτε του ΠΑΣΟΚ μεθαύριο. Και διάλογος για το εξεταστικό δεν έχει και πολύ νόημα. Αυτόνομο λύκειο δεν υπάρχει, ούτε θα υπάρξει ποτέ. Άρα ο διάλογος για το εξεταστικό γίνεται τελικά μόνο και μόνο για το ποιος θα πάρει την πίτα των φροντιστηρίων. Οι πανεπιστημιακοί ή οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας.

Εκπαίδευση:

Βλέποντας το δένδρο και χάνοντας το δάσος.

Η εντεινόμενη πολιτική σύγκρουση και η οξύτητα των αντιπαραθέσεων για την κρίση στον χώρο της εκπαίδευσης, τείνει να περιορισθεί στα σημαντικά προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαί­δευσης. Παρέχει, ωστόσο, την ευκαιρία και τη δυνατότητα, μιας ουσιαστικής και παραγωγικής συζήτησης για μια σύγχρονη, ευέλικτη και απο­τελεσματική εκπαιδευτική πολιτική.

Η εκκίνηση των διαδικασιών για τη Συνταγματική αναθεώρηση, θα εστιαστεί στον δημόσιο ή μη χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης. Το ενδια­φέρον έγκειται αν η δυνατότητα ίδρυσης μη Δημο­σίων Πανεπιστημίων θέλει ν' απαντήσει στο θέμα της φοιτητικής μετανάστευσης ή στην ευθύνη της πολιτείας να διαθέτει εναλλακτικές λύσεις.

Έχω τη βεβαιότητα ότι η ανασυγκρότηση και η αναβάθμιση των Δημοσίων Τριτοβάθμιων Ιδρυμά­των, δεν θα προσφέρει χώρο, για την ανάπτυξη μη κρατικών ιδρυμάτων. Αρκεί προς τούτο, το δημό­σιο Πανεπιστήμιο να είναι ανταγωνιστικό στο ευ­ρωπαϊκό και το διεθνές περιβάλλον.

Προς αυτή την κατεύθυνση τρία, κατ' αρχήν προβλήματα αναζητούν την αντιμετώπιση τους. Ταυτόχρονα, εδώ και τώρα.

Η υποχρηματοδότηση των Πανεπιστημίων, συνιστά μια χρόνια πληγή που τα οδηγεί στην ελ­λιπή και ανεπαρκή εκπαίδευση, στη σχεδόν ανύ­παρκτη έρευνα, τον μικρό αριθμό μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Ο στόχος του 5% του ΑΕΠ για τις δαπάνες στην Παιδεία, έχει καταστεί θέμα πολιτι­κής φιλολογίας και ανέξοδο ευχολόγιο.

Η Αξιολόγηση των Πανεπιστημίων, οφείλει να είναι στόχος της ίδιας της Πανεπιστημιακής Κοι­νότητας. Αναβάθμιση χωρίς αξιολόγηση δεν είναι εφικτή. Και δεν νοείται η αξιολόγηση να προβάλ­λεται, ούτε ως φόβητρο, ούτε ως στοιχείο πολιτικής διαπραγμάτευσης. Έχουμε όλοι την ανάγκη, πο­λιτεία και κοινωνία να γνωρίζουμε τι διδάσκεται, πώς διδάσκεται, από ποιους διδάσκεται ο Έλλη­νας πολίτης. Η γνώση αποτελεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των εθνών, παράγει και πολλαπλα­σιάζει την εθνική υπεραξία. Οφείλει να αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας.
Αναβάθμιση χωρίς αξιολόγηση δεν είναι εφικτή

Οι εισαγωγικές εξετάσεις στην Τριτοβάθ­μια Εκπαίδευση, συνιστούν το κεντρικό σημείο των αντιπαραθέσεων εδώ και πολλά χρόνια. Όσο η συζήτηση θα περιορίζεται στο εξεταστικό, τόσο θα βλέπουμε το δένδρο και θα χάνουμε το δά­σος. Το πρόβλημα δεν είναι αμιγώς εκπαιδευτικό. Συνδέεται με το επικρατούν νεοελληνικό κοινωνι­κό πρότυπο, που θέλει τον νέο, γιατρό, δικηγόρο, μηχανικό. Συνδέεται με την υποτυπώδη σύνδεση εκπαιδευτικού συστήματος και αναπτυξιακού παραγωγικού σχεδίου της χώρας. Για τούτο στον απαιτούμενο διάλογο πρέπει να συμμετάσχουν πέραν των φορέων της εκπαιδευτικής κοινότητας και οι παραγωγικές, επαγγελματικές, επιστημονι­κές ενώσεις και ολόκληρη η κοινωνία.

Τό χωριό μου, αι Αιγαί (άρθρο)

Ένα παμπάλαιο άρθρο για τό χωριό.

Λίγα λόγια για την εκδήλωση του συλλόγου μας

Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 31/1/09 με μεγάλη επιτυχία η πρώτη εκδήλωση του νεοσύστατου περιβαλλοντικού και πολιτιστικού συλλόγου Αιγών-Βλοβοκάς.Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του μεγάλου μουσικού και ανθρώπου Γιάννη Ζουγανέλη και έγινε στη βιβλιοθήκη που ο ίδιος δημιούργησε.Στην υπερπλήρη κόσμου βιβλιοθήκη (αρκετός κόσμος παρακολούθησε την εκδήλωση μέσα στο κρύο, έξω από τη βιβλιοθήκη στην εισοδό της) μέσα σε κλίμα συγκίνησης και μετά από σύντομο χαιρετισμό της προέδρου του συλλόγου κας Ιωάννας Κοντογιάννη ,προβλήθηκε video και διαβάστηκαν κείμενα για τη ζωή και το έργο του Γιάννη Ζουγανέλη.Ιδιαίτερα συγκινητικές ήταν οι στιγμές της ομιλίας του στενού του φίλου Άρη Αλεβίζου καθώς και η απαγγελία ποιημάτων του Γιάννη Ζουγανέλη απο το γιο του Ανδρέα.Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική από το Ελληνικό μουσικό Κουιντέτο Πνευστών (αποτελείται από μουσικούς φίλους του Γιάννη Ζουγανέλη διεθνούς επιπέδου).Μετά το τέλος της εκδήλωσης ακολούθησε η κοπή της πίτας του συλλόγου και μπουφές.

Παρεμπιπτόντως, πώς επισυνάπτω ένα αρχείο pdf;

Τό χωριό μου, αι Αιγαί

Λάμπρο, εξαιρετική η δουλειά σου για τό βίντεο τής εκδήλωσης.
Έρρωσο.