Σε δρόμο μακράς και άγριας λιτότητας
Η αλήθεια είναι άλλη και δυστυχώς καθόλου ευχάριστη. Ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με ομολόγους του, οικονομολόγους, αναλυτές, με-γαλοεπενδυτές και μεγαλοδημοσιογράφους, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα του διεμήνυσαν ότι όσο καθυστερεί τις ανακοινώσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους τόσο δυσκολότερα θα γίνουν τα πράγματα.
Στο Νταβός ο Γ. Παπανδρέου ενημερώθηκε ότι το δημόσιο χρέος είναι εκτός ελέγχου και η επιμήκυνση της αποπληρωμής τού ήδη υπάρχοντος δανείου των 110 δισ. είναι μια απλή ασπιρίνη. Από γερμανικής πλευράς μάλιστα διέρρευσε, διά στόματος του κεντρικού τραπεζίτη Άξελ Βέμπερ, ότι το «πρώτο βήμα μιας σωστής διαχείρισης του ελληνικού προβλήματος είναι η επιμήκυνση κατά 30 χρόνια». Βεβαίως, παράλληλα, τα νέα δάνεια, είτε από το ΔΝΤ είτε από την Ε.Ε., δεν τα γλιτώνουμε. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει μπει σε δρόμο μακράς επιτήρησης και άγριας λιτότητας.
Οι καλά γνωρίζοντες ξέρουν ότι το «ζουμί» του Νταβός βγαίνει από τις συναντήσεις του παρασκηνίου. Εκεί ο πρωθυπουργός εμπέδωσε ότι τα αναπτυξιακά σχέδια για ανάκαμψη και επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα το 2012 είναι όνειρο απατηλό. Η πλήρης κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού, την οποία διαπιστώνει και το κλιμάκιο της τρόικας που ήδη βρίσκεται στην Αθήνα, δεν επιτρέπει ούτε αύξηση εσόδων στους ρυθμούς που προβλέπει το μνημόνιο ούτε ανάκαμψη της εγχώριας κατανάλωσης ούτε βεβαίως τα πρωτογενή πλεονάσματα που χρειάζονται ώστε να μπει η χώρα σε τροχιά ανάκαμψης.
«Αιχμάλωτος»
Ο πρωθυπουργός, δηλαδή, συνειδητοποιεί σιγά - σιγά ότι είναι αιχμάλωτος της ίδιας της πολιτικής που πολεμούσε όταν ήταν αξιωματική αντιπολίτευση: «Η αύξηση των φόρων και η μείωση μισθών και συντάξεων φέρνει ανεργία και ύφεση, η ύφεση φέρνει νέες αυξήσεις στους φόρους και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος» έλεγε ο Γ. Παπανδρέου προεκλογικά και τώρα καλείται να τετραγωνίσει τον κύκλο. Ιδού και τα δεδομένα:
1 Η τρόικα έχει διαμηνύσει στον υπουργό Οικονομίας ότι τα τρικ στα έσοδα πρέπει να σταματήσουν και ζητούν επιτακτικά τα πλήρη στοιχεία του 2010. Το ρεπορτάζ μας της περασμένης Πέμπτης έκανε λόγο για εκνευρισμό των Βρυξελλών που ακόμα δεν έχουν την πλήρη εικόνα για τις οφειλές του Δημοσίου και τα κρυφά χρέη ΟΤΑ, ΔΕΚΟ και ασφαλιστικών ταμείων.
Το ρεπορτάζ μας (που αναπαρήχθη από πολλά ΜΜΕ) επιβεβαίωσε ο ίδιος ο επικεφαλής της Eu-rostat με δηλώσεις του ότι η υπηρεσία βρίσκεται σε επιφυλακή για τα ελληνικά στοιχεία και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο νέων αναθεωρήσεων. Η Κομισιόν, μαθαίνουμε, έχει δώσει διορία στον υπουργό Οικονομικών να «συνετιστεί» μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Μετά θα αρχίσουν οι δημόσιες δηλώσεις, που θα φέρουν σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση και την καμπάνια της περί «αξιοπιστίας».
2 Ανάλογα με το ύψος των κρυφών χρεών, που ενδέχεται να ξεπεράσουν και τα 6 δισ. ευρώ, θα έρθουν νέα επώδυνα μέτρα. Δηλαδή, εκτός από αυτά του 2011, η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει άλλα 6 δισ. για να κλείσει τις τρύπες που η ίδια έχει δημιουργήσει λόγω των υπεραισιόδοξων προβλέψεών της, τις οποίες με επιμονή επέβαλε ο Παπακωνσταντίνου παρά τις αντιρρήσεις της τρόικας. Τα νούμερα αυτά δεν μπορούν βεβαίως να προέλθουν μόνο από περικοπή δαπανών, αντιθέτως θα απαιτηθεί νέα αύξηση φόρων. Έτσι η κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με ενδεχόμενο νέας αύξησης του ΦΠΑ, νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, επίσπευση των απολύσεων στο Δημόσιο, περικοπή της επικουρικής σύνταξης.
3 Η ανεργία καλπάζει πάνω από το 20% και η τρόικα πιέζει για πλήρη και άνευ όρων επιβολή των επιχειρησιακών συμβάσεων, με εκ περιτροπής εργασία, ακόμη και μια φορά την εβδομάδα. Έτσι θεωρούν ότι θα μειωθεί ο αριθμός των ανέργων (τεχνικά πάντα), αλλά δεν εξηγεί κανείς πώς θα ζήσει ένας εργαζόμενος αν αμείβεται για 4-8 εργάσιμες ημέρες τον μήνα!
4 Η φοροδιαφυγή στα μεγάλα εισοδήματα ζει και βασιλεύει και το ΥΠΟΙΟ παρουσιάζεται ανίκανο να την αντιμετωπίσει, παρά τη σωρεία δημοσιευμάτων για εξαντλητικούς ελέγχους. Εξακολουθούν να υπάρχουν παράθυρα για τους έχοντες και κατέχοντες και τα δικηγορικά γραφεία θησαυρίζουν. Έτσι τη μαύρη τρύπα των προσδοκιών από τα έσοδα στη φοροδιαφυγή καλούνται να καλύψουν οι μικρομεσαίοι, που «πέφτουν» στην κατηγορία των φτωχών.
5 Χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις βάζουν λουκέτο καθημερινά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ο λεγόμενος επιχειρηματικός μικρόκοσμος, που στήριζε την εγχώρια κατανάλωση αλλά και την εργασία.
6 Το κόστος ζωής τους επόμενους μήνες θα παρουσιάσει νέα απότομη αύξηση λόγω του νέου φορολογικού, αυξήσεις ΦΠΑ στο 23% στα περισσότερα είδη, αυξήσεις στα μέσα μεταφοράς, στα ασφάλιστρα, στις υποχρεώσεις προς την εφορία κ.λπ. Αυτό αναμένεται να δημιουργήσει έντονες πληθωριστικές πιέσεις, με αποτέλεσμα ένα εκρηκτικό μείγμα στην οικονομία και βεβαίως την έξαρση της κερδοσκοπίας. Ο κρατικός μηχανισμός εποπτείας και ελέγχου παραμένει στα χαρτιά.
Εκλογικές διεργασίες
Λαμβάνοντας τα πιο πάνω μηνύματα και φοβούμενος την κοινωνική έκρηξη που σιγοβράζει, ο πρωθυπουργός άρχισε να διαρρέει πάλι την επιλογή για πρόωρες εκλογές τον Απρίλιο. Στόχος είναι να προκηρυχθούν αμέσως μετά την ανακοίνωση της ευρωζώνης για την περιβόητη λύση πακέτο, που θα συμπεριλαμβάνει και την ελληνική επιμήκυνση.
Η προσπάθεια θα επικεντρωθεί στο να παρουσιαστεί η λύση αυτή ως «θετική εξέλιξη και επιβράβευση των προσπαθειών μας». Πριν αρχίσει δηλαδή η ανάλυση των πραγματικών επιπτώσεων μιας τέτοιας λύσης. Παρ’ όλα αυτά η Ε.Ε. δεν θέλει να ακούσει για πρόωρες εκλογές, ενώ οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ συστήνουν στον πρωθυπουργό έναν ευρύ ανασχηματισμό, που θα περιλαμβάνει πολιτικούς από τα περισσότερα κόμματα ώστε να πλασαριστεί το μοντέλο της «εθνικής συναίνεσης».
Υπό το φως αυτών των δεδομένων και των διλημμάτων, η συνέντευξη του αρχηγού της Ν.Δ. στην εφημερίδα «Δημοκρατία» δεν ήταν τυχαία. Όπως τυχαία δεν ήταν και η έμμεση αλλαγή πλεύσης, που υπονοεί αμφισβήτηση του μνημονίου. Το σκηνικό άλλαξε μετά τη στάση της Ιρλανδίας – η οποία βαδίζει σε πρόωρες εκλογές - ότι θα αμφισβητήσει το μνημόνιο που υπέγραψε και θα απαιτήσει ακύρωση της δανειακής συμφωνίας ως «ασύμφορης για τη χώρα».
Μάλιστα λέγεται ότι οι Ιρλανδοί θα ρίξουν τα πρώτα βέλη στην αυριανή σύνοδο κορυφής αρχηγών κρατών της Ε.Ε. Σε μια τέτοια περίπτωση, ανάλογα με το τι θα πετύχουν οι Ιρλανδοί, η Ν.Δ. εμφανίζεται διατεθειμένη να γκαζώσει τις μηχανές και να ακολουθήσει. Αξιοπερίεργο είναι και το γεγονός ότι ο Σαμαράς συσφίγγει τον τελευταίο καιρό τις σχέσεις του με αξιωματούχους - κλειδιά, τόσο στην Κομισιόν όσο και στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ.
